W jaki sposób i dlaczego warto odpowiednio zarządzać swoimi finansami?

W dzisiejszych czasach zarządzanie wieloma rzeczami oraz zadaniami jednocześnie stanowi codzienność dla wielu osób. By dobrze i rzetelnie wykonywać swoje obowiązkowi zarówno zawodowe jak i domowe należy wykazywać się odpowiedzialnością oraz umiejętnością dysponowania różnego rodzaju zasobami. W ten schemat świetnie wpisuje się również umiejętne zarządzanie finansami zarówno osobistymi jak i firmowymi. Warto zatem wiedzieć na czym polega odpowiednie zarządzanie swoimi finansami, jakie są sposoby na zarządzanie swoimi finansami oraz dlaczego warto to robić.

Na czym polega odpowiednie zarządzanie swoimi finansami?

Choć w środkach masowego przekazu oraz w social mediach można spotkać się z różnymi definicjami to zostało stworzone jedno pojęcie opisujące odpowiednie zarządzanie finansami. Polega to na zachowaniu równowagi pomiędzy przychodami osiąganymi przez daną osobę lub jednostkę a wydatkami, które powinny być optymalizowane i ograniczane w sytuacjach gdzie wydatek jest zbędny. Innymi słowy odpowiednie zarządzanie finansami polega na kontrolowaniu dochodów w danym okresie czasu oraz takie rozdysponowanie części dochodów by stale móc zaoszczędzić możliwie jak największą ilość środków finansowych.

Odpowiednie zarządzanie swoimi finansami, niezależnie czy mowa jest tutaj o firmie czy też osobie prywatnej, jest bardzo istotne z kilku ważnych powodów. Wśród nich zaliczają się:

opanowanie umiejętności oszczędzania – oszczędzanie to nic innego jak wydawanie mniej niż się zarabia. Odpowiednie założenia w budżecie domowym lub firmowym pozwalają na użycie wyłącznie takiej ilości środków (z niewielkim marginesem np. dodatkowym 5% miesięcznych dochodów) na wszelkie wydatki. Pozwala to na odkładanie w skali miesiąca, kwartału lub roku środków finansowych, które mogą zostać zużyte w razie nieprzewidzianych wydatków czy też na niektóre dodatkowe wydatki jak np. nowy samochód;
nauka planowania swojego budżetu – dzięki odpowiedniemu zarządzaniu swoimi finansami można nauczyć się również jak planować różnego rodzaju przedsięwzięcia bądź realizację zadań w oparciu o finanse. Niezwykle przydatne tutaj może okazać się pojęcie edukacji finansowej, które pozwala na naukę i opanowanie planowania osiąganych dochodów oraz wydatków. Dzięki temu można dowiedzieć się jak zaplanować np. zakupy by nie wydawać pieniędzy na niepotrzebne rzeczy;
uniknięcie ryzyka nadmiernego zadłużania się – skoro mowa o finansach to niewątpliwie związane z tym tematem są pojęcia kredytów i pożyczek. Teoretycznie są to pojęcia, które dotyczą (lub mogą dotyczyć) praktycznie każdego człowieka. Jednak przez brak odpowiedniego zarządzania swoimi finansami nadmierne i niekontrolowane zadłużanie się może doprowadzić do wielu kłopotów finansowych w przyszłości;
rozwijanie wiedzy i świadomości na temat pozostałych elementów finansów – mowa tutaj np. o zapoznaniu się z takim pojęciem jak ubezpieczenia. W świecie finansów istnieje wiele różnego rodzaju ubezpieczeń, które są przyznawane na inne okoliczności. Ważne jest by mieć świadomość istnienia tego typu rozwiązań oraz umieć wybrać najlepszy dla siebie tak by zabezpieczyć się na wszelkie ewentualne i niespodziewane wydarzenia w przyszłości.

Biorąc pod uwagę wyżej przedstawione powody można śmiało stwierdzić, że zarządzania własnymi finansami może się nauczyć każdy. Warto jednak bliżej zapoznać się z każdym z elementów składowych dziedziny finansów by zrozumieć jak każdy z nich działa osobno oraz współgra ze sobą.

Oszczędzanie jako najprostsza metoda nauki odpowiedniego zarządzania swoimi finansami

W najprostszym rozumieniu oszczędzanie to po prostu wydawanie mniej niż się zarabia oraz jednocześnie umiejętność szukania bardziej atrakcyjnych cen za te same produkty i usługi w różnych miejscach. Pierwsza część tego pojęcia wydaje się być dosyć dobrze zrozumiała, gdyż oznacza, że by oszczędzać wystarczy odkładać pewną określoną sumę pieniędzy regularnie poza budżet domowy. Z kolei druga część tego pojęcia dotyczy wyrobienia w sobie nawyku szukania oraz rozpoznawania tych samych (lub bardzo zbliżonych pod względem jakości) dóbr i usług, które w dwóch różnych miejscach mogą mieć różne ceny. Świetnym przykładem są tutaj np. zakupy spożywcze, gdyż posiadanie umiejętności obserwacji cen tych samych artykułów spożywczych w dwóch różnych sklepach może skutkować wydaniem mniej pieniędzy w jednym z nich – i to również nazywa się oszczędność.

Umiejętność oszczędzania jest jak najbardziej pozytywną kwestią, gdyż można w ten sposób nauczyć się zawsze odkładać określoną sumę pieniędzy. Dzięki temu np. w nagłych i niespodziewanych sytuacjach takich jak wypadek samochodowy, choroba czy też daleka podróż nie trzeba martwić się o to skąd wziąć na to pieniądze. Jednak, podobnie jak w innych sytuacjach w życiu, również w oszczędzaniu należy zachować umiar. Zbyt duże obciążanie siebie ze względu na pozorną konieczność odkładania coraz więcej pieniędzy może mieć skutek odwrotny od zamierzonego. Warto wówczas zachować równowagę i ustalić pewien maksymalny próg wysokości środków przeznaczanych na miesięczne oszczędności np. 20% zarobków netto miesięczne.

Planowanie swojego budżetu – istotny element w zarządzaniu swoimi finansami

Drugim i jednocześnie równie istotnym elementem odpowiedniego zarządzania swoimi finansami jest umiejętność planowania swojego budżetu. W tym wypadku planowanie swojego budżetu (czyli swoich finansów) jest ważne tak samo zarówno dla osoby prywatnej jak i przedsiębiorstwa. Choć, co do zasady, planowanie finansów dla budżetu domowego lub firmowego jest bardzo zbliżone do siebie istnieje jedna, namacalna różnica między nimi. Dotyczy ona tego, iż:

w budżecie domowym planowanie finansowe polega na ustaleniu dochodów oraz wydatków dla jednej osoby (lub gospodarstwa domowego). Innymi słowy budżet domowy można zaplanować maksymalnie dla jednej rodziny np. 3- lub 4-osobowej na dany miesiąc. Wówczas odpowiednie zarządzanie swoimi finansami polega na ustaleniu takiego poziomu wydatków i oszczędności by jednocześnie obsługiwać swoje zadłużenie (jeżeli takowe występuje) oraz utrzymywać stopę życia na mniej więcej tym samym poziomie. Tutaj jednak osoba (lub osoby) ustalające plan budżetu domowego odpowiadają jedynie za stan finansów swój lub ewentualnie swojej rodziny. W takim planie finansowym należy uwzględnić raty kredytów oraz pożyczek, stałe koszty życia oraz rozplanować wydatki na pozostały miesiąc. Warto jednak dodać, iż w tej sytuacji planowanie finansowe dotyczy maksymalnie kilku lub kilkunastu osób co w zupełnie innym świetle stawia planowanie budżetu firmowego;
w budżecie firmowym z kolei z pozoru planowanie finansowej ma, co do zasady, podobny cel. Mowa tutaj o ustaleniu akceptowalnego poziomu oszczędności przy jednoczesnym wykorzystaniu pozostałych środków na konieczne wydatki. I to właśnie kwestia wydatków stanowi tutaj różnice między budżetem domowym a firmowym. W odróżnieniu od budżetu domowego budżet firmowy wiąże się z innymi kosztami stałymi aniżeli budżet domowy. W jego skład wchodzą np. podatki i opłaty, rozliczenia z pracownikami, zapasy, środki przeznaczone na inwestycje w firmę czy też zakup nowych maszyn, urządzeń lub nowoczesnych technologii. Wszystko oczywiście zależy od specyfiki i wielkości danego przedsiębiorstwa. Niemniej jednak ustalenie planu finansowego w przedsiębiorstwie wiąże się z innego rodzaju wydatkami, które jednocześnie muszą być optymalizowane a pozostałe w ten sposób środki mogą być przekazane na spłatę zadłużenie lub zwiększenie oszczędności.

Pomimo różnic w źródłach wydatków między budżetem firmowym a budżetem domowym planowanie finansowe jest bardzo istotną kwestią w odpowiednim zarządzaniu swoimi finansami. Podobnie jak w innych sytuacjach życiowych – brak planowania oznacza możliwość poniesienia straty lub braku realizacji własnych zamierzeń i celów.

W jaki sposób zadłużenie może wpłynąć na odpowiednie zarządzanie swoimi finansami?

Kolejnym elementem składowym, który wpływa na zarządzanie finansami, są długi. W świecie finansów wyróżnia się dwa rodzaje długów: kredyty oraz pożyczki, w które to wpisują się różne typy zadłużenia. W przypadku kredytów mowa tutaj o:

kredycie konsumpcyjnym;
kredycie inwestycyjnym;
kredycie hipotecznym;
karcie kredytowej;
kredycie konsolidacyjnym;
limicie kredytowym przy koncie bankowym itp.;

Z kolei w przypadku pożyczek można wyróżnić następujące typy tego zadłużenia:

pożyczka gotówkowa;
pożyczka hipoteczna;
pożyczka dla firm;
pożyczka długoterminowa;
pożyczka krótkoterminowa np. chwilówka;
pożyczka dla osób już zadłużonych.

Zasadniczo różnią się one od siebie maksymalną wysokością sumy jaką można pożyczyć od danej instytucji finansowej oraz okresu czy też warunków spłaty danego zadłużenia. Niemniej jednak, bez względu na formę zadłużenia czy też cel, na które mają zostać przeznaczone tego typu środki, są to długi. Długi same w sobie stanowią równoległą część świata finansów wraz z oszczędnościami i lokatami. Podobnie jak większość działań ludzkich, kontrolowane zadłużanie się oraz regularna obsługa swoich długów nie jest niczym złym i może mieć nawet pozytywny wpływ na historię kredytową i finanse danego klienta banku.

Z kolei nadmierna zadłużanie się, które nie jest kontrolowane i ograniczane w razie potrzeby może doprowadzić do wielu kłopotów na tle finansowym jak i życiowym. Mowa tutaj przede wszystkim o zagrożeniach takich jak:

ryzyko popadnięcia w spiralę zadłużenia – brak możliwości regularnego spłacania swoich długów często prowadzi do błędnych decyzji takich jak np. spłacanie długów kolejnymi długami. To sprawia, że wprawdzie jedne długi są spłacone (przynajmniej częściowo) ale nowo powstałe długi również muszą być z czegoś spłacane wraz z odsetkami. To sprawia, że w pewnym momencie kredytobiorca nie jest w stanie obsługiwać żadnego ze swoich długów co grozi popadnięciem w jeszcze większe kłopoty finansowe;
ryzyko wzrostu stóp procentowych – jednym z najważniejszych czynników, jakie trzeba brać pod uwagę przy zadłużaniu się jest ryzyko wzrostu stóp procentowych. Koszt kredytu składa się ze stopy procentowej jaką ustala Narodowy Bank Polski oraz z marży wybranej instytucji finansowej. O ile marża banku jest relatywnie stała o tyle stopa procentowa NBP może się zmieniać ze względu na różnego rodzaju decyzje i czynniki ekonomiczne. Zbyt duży wzrost stóp procentowych może spowodować brak możliwości obsługi swojej raty kredytu przez co może danej osobie lub firmie grozić bankructwo czy też niewypłacalność;
ograniczone (lub brak) możliwości oszczędzania pieniędzy – ze względu na konieczność obsługi swoich długów oraz pokrycia stałych kosztów życia istnieje bardzo małe pole manewru jeżeli chodzi o chęć rozpoczęcia procesu oszczędzania. Z tego też względu przed podjęciem decyzji o zaciągnięciu kredytu lub pożyczki warto obliczyć jak bardzo rata kredytu obciąży domowy budżet wybranej osoby. Dzięki temu można w prosty sposób dowiedzieć się ile środków finansowych pozostanie na stałe koszty życia oraz ewentualnie jaką część z nich można zaoszczędzić.

Na podstawie powyższych argumentów można śmiało stwierdzić, że istniej sporo rodzajów ryzyka związanych z nadmiernym zadłużaniem się i obciążaniem swojego domowego lub firmowego budżetu. Dlatego też ważne jest by mądrze kalkulować ryzyko kredytowe i kontrolować swoje zadłużenie jak i to na co pieniądze uzyskane z kredytu lub pożyczki są przeznaczane. Dzięki temu można mądrze zarządzać swoimi finansami i nie martwić się zbytecznie swoją sytuacją finansową.

Jakie są pozostałe elementy wpływające na odpowiednie zarządzanie swoimi finansami?

Oprócz wyżej wymienionych elementów, które mają istotny wpływ na odpowiednie zarządzanie swoimi finansami, dodatkowo warto dowiedzieć się więcej na temat ubezpieczeń. Ubezpieczenia, w ogólnym ujęciu, stanowią dodatkową choć bardzo istotną kwestię przy zarządzaniu swoimi finansami. Ubezpieczenie samo w sobie to nic innego jak pewnego rodzaju umowa między podmiotem ubezpieczającym (najczęściej jest to instytucja) a klientem, która ma chronić daną osobę lub jednostkę gospodarczą przed różnego rodzaju wydarzeniami w życiu. Do ubezpieczeń wliczają się między innymi:

ubezpieczenie na życie;
ubezpieczenie chorobowe;
ubezpieczenie rentowe;
ubezpieczenie transportowe;
ubezpieczenie posagowe tj. na zabezpieczenie przyszłości swoich dzieci
ubezpieczenie zdrowia np. przed wystąpieniem przewlekłych chorób jak nowotwór;
ubezpieczenie nieruchomości np. mieszkania lub siedziby firmy;
ubezpieczenie samochodu tj. OC/AC;
tzw. poliso-lokata;
ubezpieczenie wakacyjne;
ubezpieczenie gospodarcze np. przed skutkami działań katastrof naturalnych.

Wyżej wymienione rodzaje ubezpieczenia stanowią jedynie część szerokiego spectrum ubezpieczeń jakie mogą przysługiwać klientem osobistym, firmowym lub innym. Istotne jest jednak to, iż to właśnie ubezpieczenie stanowi element uzupełniający przy mądrym zarządzaniu swoimi finansami. Głównym, i zasadniczo jedynym, powodem, dla którego ubezpieczenia są tak pozytywnym elementem jest fakt, iż zabezpieczają one wybrany podmiot gwarantowaną sumą pieniędzy. Oznacza to, iż na przykład w sytuacji gdzie dana osoba traci swoją rzecz, a którą ubezpieczenie obejmuje, może ona starać się o świadczenie pieniężne, które jest przyznane w umowie w oparciu o wcześniej uzgodnienie przez obie strony warunki. Dzięki temu można mieć pewność, iż taka suma będzie stanowić ogromne wsparcie finansowe w niekorzystnych sytuacjach w życiu dla ubezpieczonego.

Czy warto dbać o odpowiednie zarządzanie swoimi finansami?

Bazując na wyżej wymienionych informacjach oraz przytoczonych argumentach można śmiało stwierdzić, że odpowiednie zarzadzanie finansami jest jak najbardziej możliwe i jednocześnie proste. Wystarczy zapoznać się z kilkoma zasadami dbania o swoje wpływy, wydatki oraz inne elementy wpływające na finanse osobiste czy też firmowe. Niewątpliwie jednak opanowanie zarządzania swoimi finansami wiąże się z szeregiem korzyści zarówno w krótkiej jak i długiej perspektywie czasu.

Przede wszystkim taka osoba lub przedsiębiorstwo jest nauczone w jaki sposób planować swoje wydatki w oparciu o dochody w danym okresie czasu. Dzięki temu można nauczyć się swego rodzaju dyscypliny finansowej oraz w jaki sposób nie wydawać impulsywnie pieniędzy. Co więcej jest to najprostsza droga do nauki oszczędzania i odkładania pieniędzy. To sprawia, że w sytuacji nagłej i niespodziewanej nie trzeba dodatkowo martwić się o to z jakiego źródła nasze potrzeby będą zaspokojone. Ponadto odpowiednie zarządzanie finansami wiąże się z nabyciem umiejętności kontrolowanego zadłużania się oraz regulowania swoich zobowiązań.

Finalnie odpowiednie zarządzanie finansami wiąże się również z zabezpieczeniem siebie oraz swoich najbliższych czy też swojej firmy na przyszłość lub przed niespodziewanymi wydarzeniami. To wszystko ostatecznie sprawia, że zarządzanie finansami jest jak najbardziej łatwe oraz uczy odpowiedzialności nie tylko za siebie ale i za np. swoje przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe czy też za członków swojej rodziny.